Diatermie chirurgiczne to specjalistyczny sprzęt, który w obecnych czasach jest właściwie podstawą wyposażenia wszystkich gabinetów zabiegowych oraz sal operacyjnych. Dowolna konfiguracja akcesoriów urządzenia sprawia, że diatermie stanowią podstawowe narzędzie każdego chirurga, niezależnie od rodzaju przeprowadzanego zabiegu czy operacji. Wykazują dużą skuteczność użycia, a dzięki swojej wielozadaniowości cieszą się bardzo dużą popularnością.
W trakcie trwania zabiegu czy operacji pacjent podłączany jest za pomocą elektrod z urządzeniem elektrochirurgicznym – elektrody aktywnej oraz neutralnej. Dzięki takiemu działaniu powstaje obwód elektryczny, w którym diatermia może generować napięcie elektryczne. Z uwagi na fakt, że tkanki doskonale przewodzą prąd, przepływa on pomiędzy elektrodami przez ciało pacjenta. Takie działanie powoduje produkcję ciepła, a dzieje się tak ze względu na fakt, że elektrody próbują zwalczyć opór.
Podstawową kwestią działania diatermii chirurgicznej jest fakt, że produkuje prąd o wysokiej częstotliwości – powyżej 200 kHz. Jest to bardzo istotne, gdyż dopiero taka częstotliwość nie wpływa na układ nerwowy i sercowy. Mniejsze napięcie jest odczuwalne dla organizmu ludzkiego w niebezpieczny sposób, może być nawet zagrożeniem dla życia i zdrowia. W trakcie ogrzewania tkanek poprzez diatermię, w zależności od wybranej temperatury, zachodzą odpowiednie reakcje:
|
Temperatura |
Efekt |
|
<40° |
- |
|
>40° |
powoduje hipertemię, czyli zatrzymanie pracy tkanek, uszkodzenie ich, a finalnie ścięcie się białek komórkowych; |
|
>60° |
wywołuje obumieranie tkanek, odparowywanie wody oraz kurczenie się tkanki łącznej; |
|
>100° |
wywołuje zwęglenie tkanek, tak zwaną karbonizację; |
|
>300° |
temperatura powyżej 300° to waporyzacja, czyli odparowanie tkanki w całości. |
W zależności od efektu, który chirurg chce uzyskać, wybiera on odpowiednią temperaturę. Zamierzony efekt może uzyskać w zależności od rozkładu ciepła w tkankach. Ilość ciepła definiuje się poprzez:
Niemal natychmiastowe nagrzanie tkanki do temperatury większej niż 100° powoduje jej przecięcie. Aby do tego doszło, konieczne jest użycie wysokiego napięcia ok. 200V. Takie działanie tworzy tak zwane łuki elektryczne, które powodują wyparowanie płynu wewnątrzkomórkowego, co w efekcie powoduje wypalenie tkanki i czyste cięcie chirurgiczne. Zazwyczaj do cięcia za pomocą diatermii używa się igły, noża, szpatułki lub pętli z krawędzią liniową.
Koagulacja przeprowadzana za pomocą diatermii wykorzystuje niskie napięcie lub napięcie modułowe. Działa ona na większym obszarze, dlatego powoduje słabsze i wolniejsze nagrzewanie tkanki. Użycie diatermii nie powoduje uszkodzeń tkanek, a jedynie ich zespolenie, które skutecznie powstrzymuje krwawienia. Koagulację bezkontaktową przeprowadza się przy rozległych krwawieniach, natomiast koagulację kontraktową do likwidowania krwawienia miejscowego. Przy użyciu tej metody w pierwszej kolejności zamykają się białka w krwi oraz tkance. Prąd wykorzystywany przy koagulacji waha się między 30-50 W, a napięcie szczytowe to 9000V.
Diatermia chirurgiczna posiada również możliwość działania w napięciu pomiędzy cięciem a koagulacją, dzięki czemu można ją wykorzystywać do uzyskania różnych efektów. Wykorzystanie prądu mieszanego pozwala na cięcie przy równoczesnym zachowaniu określonego stopnia równowagi tkanki wokół cięcia. W przypadku potrzeby uzyskania większego stopnia koagulowanych tkanek należy zatem zwiększyć napięcie oraz korzystać z prądu przerywanego.
Jest to technika, którą wykorzystuje się najczęściej w trakcie korzystania z diatermii. W trakcie korzystania z niej wykorzystuje się dwie elektrody – elektrodę aktywną o małej powierzchni styku z tkanką oraz elektrodę neutralną o większej powierzchni. Elektroda neutralna umieszczana jest na ciele pacjenta możliwie jak najbliżej miejsca, które będzie operowane. Przy technice mono-polarnej prąd elektryczny płynie poprzez elektrodę aktywną, później przez ciało pacjenta aż do elektrody neutralnej, by wrócić do diatermii. Największe stężenie znajduje się na końcówce sondy i daje możliwość cięcia lub koagulacji, natomiast w miejscu, w którym elektroda neutralna dotyka tkanki, wywołuje małe stężenie, które powoduje jedynie delikatnie wyczuwalny efekt cieplny. Tego rodzaju technikę wykorzystuje się do skutecznego osuszania, niszczenia oraz cięcia tkanek.
W technice bipolarnej – inaczej zwaną dwubiegunową – wykorzystuje się elektrody umieszczone na końcówkach sprzętu, który wyglądem przypomina pincetę. To właśnie między tymi elektrodami przepływa prąd. Prąd ma krótszą drogę, ogranicza się jedynie do miejsc dotkniętych pincetą. Jeden z końców diatermii połączony jest z aktywnym biegunem elektrody, natomiast drugi połączony jest z biegunem przeciwnym. W takim przypadku nie ma potrzeby stosowania elektrody neutralnej, ze względu na fakt, że prąd ma krótką ścieżkę swojego przebiegu. Również ze względu na ten fakt urządzenie powinno stosować się na niższym napięciu.
Technika dwubiegunowa wykorzystywana jest przeważnie do delikatniejszych tkanek i tam, gdzie zależy nam na braku uszkodzenia tkanek przylegających do tkanek operowanych. Metoda bipolarna ma mniej zastosować, lecz jest uważana za bezpieczniejszą, ze względu na fakt, że prąd przepływa przez pacjenta na mniejszej powierzchni.